Verneområde

Oppdatert 20.12.2023

Den største trusselen mot naturmangfaldet i Noreg er at leveområde for dyr og plantar blir øydelagde og delte opp. Naturreservat, nasjonalparkar og andre verneområde bidreg til å ta vare på naturverdiar og bevare område av internasjonal, nasjonal og regional verdi. Verneområde kan også opprettast for å ta vare på eigenart og kulturminne i landskapet.

Forvaltning av verneområda

Ansvaret for å forvalte verneområda er delt mellom sentrale og lokale styresmakter. Statsforvaltaren er forvaltningsstyresmakt i dei fleste naturreservata. Frå 2010 har kommunar med areal i nasjonalparkar og større landskapsvernområde fått tilbod om å overta forvaltningsansvaret. Det er oppretta fleire interkommunale verneområdestyre. Ein statleg tilsett verneområdeforvaltar er sekretær for styra.

Forvaltningsstyresmaktene skal først og fremst handheve vernereglane og utarbeide forvaltnings- og skjøtselsplanar. Dei har også ansvar for informasjon og merking i verneområda. Dette gjer dei i samarbeid med Statens naturoppsyn (SNO).

Du kan ferdast i verneområda

Allemannsretten gir deg høve til å ferdast fritt i verneområda. All ferdsel må skje omsynsfullt, slik at dyr og plantar ikkje blir skadde eller forstyrra. I enkelte område kan det vere ferdselsforbod delar av året, som i hekke- og yngletida. Av omsyn til dyrelivet er det forbode å jakte i fuglefredingsområde og ein del naturreservat, men i mange verneområde kan du jakte og fiske så sant du har gyldig jakt- og fiskekort. Du kan fritt plukke bær og sopp.

Det er eit mål at motorisert ferdsel i verneområda skal avgrensast, både av omsyn til dyre- og plantelivet og faren for sporskadar, og for at ein skal kunne oppleve naturen utan forstyrrande bråk. Du kan søkje om å drive motorferdsel i eit verneområde. Det er Statsforvaltaren som behandlar søknaden.

Reglar for å fly dronar i naturen

Dersom du skal fly drone i naturområde, må du først sjekke om det er spesielle restriksjonar der du ønskjer å fly. Sjølv om du ikkje er i eit område med restriksjonar, må du sørge for at droneflyginga ikkje uroar til dømes fugle- eller dyreliv.

Dei generelle reglane for å fly dronar, finn du på Luftfartstilsynets nettsider om dronar og modellfly.

Kva andre reglar som gjeld for å fly dronar, avheng av kvar du er. Dersom området ligg i eit naturvernområde, må du undersøkje kva reglar som gjeld for akkurat dette området. Alle verneområde har ei verneforskrift som gir reglar for området. Miljødirektoratets nettsider har ei kartløysing som gjer det lett å finne ut om eit område er verna. I kartløysinga finn du også lenke til verneforskrifta som gjeld.

Som hovudregel er bruk av dronar forbode i nasjonalparkane og dei store landskapsvernområda. Dette er både av omsyn til dyrelivet, og av omsyn til friluftsliv og ro.

Dersom du ønskjer å fly drone i eit verneområde der det er forbode, må du først søkje om løyve. Søknaden skal sendast til den instansen som har forvaltningsmynde for verneområdet. Verneforskrifta har informasjon om kven som har forvaltningsmynde.

Vis meir


Publisert 13.09.2024

Vi startar vern av nasjonalt viktig natur i sørvestre Øygarden

Området er over 8000 dekar og eitt av dei mest inngrepsfrie kystlandskapa i Hordaland. Vernet vil sikra kystlynghei i mosaikk med myrar, tjern og naturbeitemark. Frist for uttale er 20. oktober 2024. 


Publisert 29.08.2024

Vi startar frivillig skogvern av Hammarland i Fusa

Området utgjer drygt 500 dekar og vil sikra fleire trua artar i vestnorsk regnskog og rik edellauvskog. Arealet er ein del av dei største samanhengande skogområda i Vestland. Frist for uttale er 19. september.


Publisert 29.08.2024

Statsministeren markerte Svanøya naturreservat for opna

Det var ein stor dag for naturvernarbeidet i Vestland då statsminister Jonas Gahr Støre kom til Svanøy førre veke. Frå ein talarstol i skogen som var "minst like fin som Stortingets" erklærte han Svanøya naturreservat for opna. 


Publisert 16.08.2024

Høyring av frivillig skogvern i Folkedal og Haukanes i Voss herad

Vi sender på høyring utviding av Folkedal naturreservat langs Granvinsfjorden i Voss herad. Vernet vil sikra over 700 dekar viktig og variert edellauvskog med mange trua artar. Frist for uttale er 21. oktober.


Publisert 01.08.2024

Vi tilrår Eimhjellen naturreservat i Gloppen kommune

I samarbeid med grunneigarane kan vi tilrå vern av 6060 dekar med svært verdifull natur på Eimhjellen som nytt naturreservat i Gloppen. I kandidatområdet er den sterkt truga arten nipdraugmose registrert, ein art som Noreg har eit særleg forvaltningsansvar for. 


Publisert 01.08.2024

Vi tilrår Helleren naturreservat i Lærdal kommune

Vi tilrår etablering av Helleren naturreservat i Lærdal kommune. Området er 833 dekar stort og er tilrådd etter dialog med grunneigar. Arealet husar verdifull edellauvskog og bidreg til målet om å ta vare på representativ og verdifull natur for framtidige generasjonar. 


Publisert 03.07.2024

Vi startar nytt skogvern på Ospehåjen, vest for Hundvika, i Stad kommune

Etter dialog med grunneigarane melder vi formell oppstart av skogvernprosess for Ospehåjen naturreservat i Stad kommune. Du er velkommen til å sende innspel til oppstartsmeldinga innan 10. august 2024.


Publisert 21.06.2024

To nye naturreservat i Vestland vil sikre viktig natur for framtida

Regjeringa verna i dag 27 nye skogområde i åtte fylke. Områda er viktige levestader for mange trua artar. Vernet er viktig for å ivareta desse artane i framtida. To av disse ligg i kommunane Sogndal og Kinn i Vestland. 


Publisert 14.06.2024

Vi tilrår Frønningen naturreservat i Lærdal kommune

Vi tilrår etablering av Frønningen naturreservat i Lærdal kommune. Området er 17 238 dekar stort og er tilrådd etter dialog med grunneigar. Arealet husar svært gamal skog over eit stort areal og bidreg til målet om å ta vare på representativ og verdifull natur for framtidige generasjonar. 


Publisert 23.05.2024

Vi tilrår vern av Gyttavatnet naturreservat i Fjaler

Vi tilrår frivillig skogvern av Gyttavatnet i Fjaler kommune. Skogen har nasjonale verneverdiar og husar kystfuruskog, bekkekløft og rik edellauvskog med sjeldne artar. Ein status som naturreservat vil ivareta desse verdiane godt.