Rekordlågt sal av mjølkekvotar i 2025

I 2023 og 2024 blei det bestemt i jordbruksforhandlingane at 100% av grunnkvote kunne seljast privat. Då var det mange som nytta seg av ordninga og selde grunnkvota si. I 2025 blei gamle reglar gjeninnført om at minst 40 % av grunnkvota må seljast til staten og 60 % kan seljast privat. Frå 2023 fram til i år har det ikkje vore mogleg å kjøpe grunnkvote frå staten. Årsaka er at volumet skal brukast til rekrutteringskvote i Troms og Finnmark.

Oversikt for Noreg

I Rogaland er det berre 3 søknader for sal av kvote for kumjølk. Fleire faktorar spelar inn for utviklinga, behov for mjølk i marknaden gjer at bønder vel å fortsetta med mjølkeproduksjon i båsfjøs fram mot lausdriftskravet, nokre investerer i lausdrift og treng meir kvote i nytt driftsopplegg og nyetableringar. Ein kan heller ikkje utelukka at fleire nytta moglegheita til å selje alt privat i 2023 og 2024, og effekten av regelendringa er færre søknader i år. 

Utvikling i Rogaland

Vi har lagt ved tabell som viser utviklinga i tal føretak med disponibel kumjølkkvote i Rogaland frå 2023 til 2025. Den viser at nedgangen i tal føretak stagnerer frå 2024 til 2025.  Ifølgje Landbruksdirektoratet har 117 føretak har starta opp i Rogland dei siste tre åra. Talet inkluderer produsentar som driv med berre lokalforedling som nødvendigvis ikkje leverer til meieri, og brukerskifte der kvota blir overført i eit 1:1 forhald til nytt føretak. 

Mjølkevolumet i Rogaland har hatt ein auke på nesten 51 millionar liter frå 2024 til 2025. Årsaka er høgt forholdstal som gjer bonden moglegheit til å produsera over disponibel grunnkvote. Prognose frå Tine mjølkeråvare tilseier overskot av mjølk i 2025 og at forholdstalet vil bli sett ned i 2026. 

Oppsummering

Tabellen viser tal eigedomar som har selde kvote om liter mjølk. Det er førebels ein godkjent søknad for 2025, dei to andre søknadene er ikkje ferdig behandla.