Kan NAV utestenga ein person frå NAV-kontoret?

I utgangspunktet betyr det at alle skal kunna besøka NAV-kontoret i heile opningstida til kontoret. Nokon gangar kan NAV likevel ha rett til å stenga enkeltpersonar ute frå NAV-kontoret i ein periode.

Vurderinga frå sivilombodet av NAV si moglegheit til utestenging

Sivilombodet publiserte 9. juni 2021 ei utsegn (sak 2020/2680) om utestenging frå eit NAV-kontor. I denne saka vart ein person utestengt frå eit NAV-kontor i Oslo kommune for tre månader, etter å ha oppført seg «svært truande» ved fleire høve.

Sivilombodet slår først fast at det er uakseptabelt å gjera hærverk på NAV kontor eller trakassera, trua eller utøva vald mot NAV-ansatte eller andre som er til stades ved kontora. I nokre tilfelle kan det derfor vera nødvendig å utestenga ein person frå NAV-kontoret, av omsyn til trygginga til andre.

Sivilombodet understrekar deretter at utestenging er ein alvorleg og inngripande reaksjon mot personar som treng å møta opp på NAV kontoret. Avgjerder om utestenging må derfor saksbehandles i tråd med god forvaltningsskikk.

I denne konkrete saka fann Sivilombudet at NAV hadde brote interne retningslinjer og kravet til god forvaltningsskikk på fleire punkt.

Utsegna til Sivilombudet kan lesast i sin heilskap ved å følgja lenka i boksen med tittelen «Lenker».

Arbeids- og velferdsdirektoratets retningslinjer for utestenging

Arbeids- og velferdsdirektoratet har etter samarbeid med KS fastsett «Retningslinjer for avgjerd om tryggingstiltaket ‘utestenging'». Retningslinjene gir føringar for korleis NAV må handtera saker der utestenging kan bli aktuelt, og vart sist oppdatert 13. mai 2016.

Ifølgje retningslinjene må ei avgjerd om utestenging mellom anna vareta desse punkta for å vera lovleg:
• Den som kan bli utestengt (tenestemottakar) må - så langt det er mogleg - få eit førehandsvarsel og ei reell moglegheit til å uttala seg før avgjerda blir tatt. NAV-kontoret må aktivt oppfordra tenestemottakaren til å uttala seg.
• NAV må alltid vurdera - og viss mogleg òg freista - andre reaksjonsformer før NAV kan utestenga ein tenestemottakar. Døme på andre reaksjonsformer er å gi ei åtvaring, be tenestemottakaren om å forlata NAV-kontoret, byta saksbehandlar eller oppretta verntiltak i lokala.
• Avgjerda må vera sakleg grunngitt, og terskelen for å stenga nokon ute frå NAV-kontoret er høg.
• Avgjerda skal vera skriftleg.
• Utestenginga må vera tidsbegrenset til maksimalt 12 veker.
• Det er berre NAV-lederen som har mynde til å bestemma at tenestemottakaren skal skal utestengast frå NAV-kontoret.

Statsforvaltaren si rolle

Det er ikkje klagemoglegheit på ei avgjerd om utestenging. Dersom ein person er usamd i avgjerda om utestenging, kan det sendast ei serviceklage til NAV.

Statsforvalteren har mellom anna i oppgåve å føra tilsyn med at NAV-kontorene i fylket sikrar at dei sosiale tenestene er tilgjengelege til alle som kan trenga hjelp. Det betyr at personar som opplever ikkje å få tilgang til dei sosiale tenestene som følgje av ei utestenging, kan ta kontakt med oss.

Vi gir òg informasjon og rettleiing til både privatpersonar og NAV-ansatte om sosiale tenester.