Luonddugirjáivuohta

Søstermarihånd er freda i Norge og vurdert til «sårbar» (VU) i Rødlista. Foto: Sigmund K. Hansen
Søstermarihånd er freda i Norge og vurdert til «sårbar» (VU) i Rødlista. Foto: Sigmund K. Hansen

Luonddu galgá hálddašit nu, ahte lunddolaš šattut ja eallit sihkkarastojuvvojit nana nállin. Mii galgat maid gáhttet girjáivuođa, mii boahtá ovdan sierralágan luonddutiippain, eanadagain ja geologiijas.

Buohkain lea ovddasvástádus luonddugirjáivuođas
Buot lágan doaimmat sáhttet áitit luonddugirjáivuođa. Mii fertet danin álo árvvoštallat man láhkai luonddugirjáivuhtii čuhcet doaimmat, omd. stuorra geainnuid dahje ođđa ássanguovlluid huksemat. 

Guokte mávssoleamos lága, maid vuođul luonddugirjáivuođa gáhttejit, leat luonddugirjáivuođaláhka ja plána- ja huksenláhka. Luonddugirjáivuođaláhka geatnegahttá eiseválddiid árvvoštallat doaimmaid johttáheami, go luondu lea áitojuvvon.

Fylkkamánni bargá dan ovdii, ahte sihkkarastet eallinguovlluid, šlájaid ja luondduvalljodagaid vuhtiiváldima. Dat goziha earret eará ahte gielda čuovvu luonddugirjáivuođalága, ja sihkkarastá ahte gieldda mearrádusaid vuođđun lea birasmáhttu.

Áitojuvvon šlájat ja luonddutiippat

Norggas leat sullii 2000 áitojuvvon šlája. Eiseválddit ráhkadit doaibmaplánaid ja johttáhit doaimmaid, maiguin sihkkarastet šlájaid ceavzima, ja gozihit náliid. Fylkkamánniin lea ovddasvástádus áitojuvvon šlájaid ođđa doaibmaplánaid fágalaš vuođus, ja doaimmaid ollašuhttimis go plánat leat vuos mearriduvvon. Máŋgii doaimmaid čađahit ovttasbarggus eananeaiggádiiguin, gielddaiguin ja servviiguin.

Buot gielddain kártejit luonddugirjáivuođa dáfus mávssoleamos guovlluid. Ráhkadit nationála logahallamiid, nu gohčoduvvon rukses listtuid, main oaidná guđe šlájat ja luonddutiippat áitojuvvojit jávkamiin. Muhtin áitojuvvon šlájaid ja luonddutiippaid mearridit «vuoruhuvvon šládjan » dahje «válljejuvvon luonddutiipan ». Daid suodjalit erenoamážit luonddugirjáivuođalága láhkaásahusaiguin, ja daidda ráhkadit sierra doaibmaplánaid, main govvidit dárbbašlaš doaimmaid, maiguin sihkkarastet šlájaid ceavzima.

Vieris šlájat

Vieris šlájat leat šattut, guobbarat ja divrrit, mat eai lunddolaččat gula min lundui. Mátkkoštallan,  gávppašeapmi ja liehmus dálkkit álkidahttet ođđa šlájaid leavvama Norgii.

Lea mávssolaš, ahte vieris šlájat eai bilit min ekovuogádagaid. Fylkkamánnit servet bargui, mas hehttejit vieris šlájaid leavvama, ja jávkadit earret eará vieris šattuid suodjaluvvon guovlluin, hehttejit importerejuvvon akváriaguliid leavvamis jogaide ja jávrriide, ja muitalit šaddogárddiid oamasteddjiide guđe šattuid áinnas berrešedje válljet. Fylkkamánnis leat maid doaimmat, mat laktásit vieris šlájaid kártemii ja goziheapmái.

Vis mer